حق زن از اموال شوهر

زمانی که یک زن به واسطه عقد دائم همسر مردی می شود، حقوق مالی متعددی از اموال شوهر برای او ایجاد می گردد که هم در زمان حیات و هم پس از فوت یا طلاق، اهمیت پیدا می کند. شناخت این حقوق، از جمله سهم الارث زن از دارایی های همسر و همچنین حقوق مالی پس از طلاق مانند تنصیف دارایی ها و نحله، برای هر زن و خانواده ای ضروری است.

آشنایی با قوانین و چهارچوب های حقوقی مربوط به حق زن از اموال شوهر برای هر فردی که در شرف ازدواج، متأهل، یا در شرایط خاص طلاق یا فوت همسر قرار دارد، حیاتی است. این حقوق، نه تنها به زن امنیت مالی می بخشد، بلکه می تواند در مواقع حساس، از پیچیدگی های قانونی و اختلافات احتمالی جلوگیری کند. قانون مدنی و قانون حمایت خانواده، جزئیات این حقوق را به دقت بیان کرده اند.

مبانی و شروط حقوق مالی زن از اموال شوهر

درک مبانی و شروط حقوقی، نخستین گام در احقاق کامل حقوق مالی زن از اموال شوهر است. این حقوق، بر اساس نوع رابطه زوجیت و شرایط خاص هر پرونده، متفاوت خواهد بود. قوانین ایران، تمایز روشنی بین حقوق مالی زن در دوران حیات مشترک، پس از فوت شوهر، و در زمان طلاق قائل شده است.

تمایز حقوق مالی در زمان حیات، پس از فوت و در طلاق

حقوق مالی زن از اموال شوهر، سه جنبه اصلی دارد که هر یک تحت شرایط خاصی مطرح می شوند:

• در طول زندگی مشترک: زن دارای استقلال مالی کامل است. بر اساس ماده ۱۱۱۸ قانون مدنی، زن می تواند مستقلاً در دارایی خود هر تصرفی که می خواهد بکند. اموالی که زن به واسطه مهریه، نفقه، درآمد شخصی یا هر هبه و بخششی به دست می آورد، متعلق به خود اوست و مرد حق دخل و تصرف در آن را ندارد.
• پس از فوت شوهر: سهم مشخصی از ارث (ماترک) به زن تعلق می گیرد. میزان این سهم، بستگی به وجود یا عدم وجود فرزند برای متوفی دارد و در بخش اول به تفصیل بررسی خواهد شد.
• در زمان طلاق: حقوق مالی دیگری مانند مهریه (که حق مسلم زن است)، نفقه ایام عده، اجرت المثل ایام زوجیت، نحله و در برخی شرایط، شرط تنصیف دارایی ها مطرح می شود که در بخش دوم به آن ها پرداخته می شود.

درک این تمایزها برای پیگیری حقوق مالی در هر مرحله از زندگی، اهمیت فراوانی دارد.

بخش اول: حقوق زن از اموال شوهر پس از فوت (ارث)

با فوت شوهر، دارایی های او به عنوان ماترک شناخته شده و میان ورثه تقسیم می گردد. در این میان، زن (زوجه) یکی از وراث قانونی است که سهم مشخصی از این اموال را به ارث می برد. شناخت شرایط و میزان سهم زن از ارث شوهر برای همگان، به ویژه خانواده های درگیر با این مسائل، اهمیت فراوانی دارد.

مبانی قانونی و شرایط کلی ارث بردن زن

بر اساس ماده ۸۶۴ قانون مدنی جمهوری اسلامی ایران، «از جمله اشخاصی که به موجب سبب ارث می برند هر یک از زوجین است که در حین فوت دیگری زنده باشند.» این ماده، پایه و اساس ارث بردن زن از شوهر را فراهم می کند. اما، برای اینکه زن بتواند از شوهر خود ارث ببرد، دو شرط اساسی باید محقق شود:

1. عقد دائم: تنها در صورتی زن از شوهر خود ارث می برد که عقد ازدواج آن ها دائمی باشد. ماده ۹۴۰ قانون مدنی به صراحت این موضوع را بیان می کند که «زوجینی که ازدواج آنها دایمی باشد از یکدیگر ارث می برند.» در عقد موقت، حق توارث وجود ندارد، مگر اینکه طرفین شرطی را در عقد گنجانده باشند که آن هم به دلیل تعارض با قواعد آمره ارث، باطل است. با این حال، مرد می تواند با وصیت، بخشی از اموال خود را برای همسر موقتش تعیین کند.
2. زنده بودن زوجه در زمان فوت زوج: شرط دیگر این است که زن در لحظه فوت شوهرش، زنده باشد. در صورت فوت هر یک از زوجین قبل از دیگری، حق ارث از بین می رود.

لازم به ذکر است که موانعی نیز برای ارث بردن وجود دارد که در ادامه به تفصیل به آن ها پرداخته خواهد شد.

میزان سهم الارث زن از اموال شوهر

میزان سهم الارث زن از اموال شوهر بسته به اینکه متوفی (مرد) دارای فرزند باشد یا خیر، متفاوت است. این تمایز، بر اساس آموزه های فقه اسلامی و مواد قانون مدنی ایران (به ویژه ماده ۹۱۳ و ۹۴۶) تعیین شده است. منظور از فرزند، شامل فرزندان از ازدواج فعلی یا قبلی مرد، و همچنین اولادِ اولاد (نوه) است.

در صورت داشتن فرزند یا اولادِ اولاد برای متوفی: یک هشتم

اگر مرد متوفی دارای فرزند یا اولادِ اولاد باشد، سهم الارث زن از تمامی اموال همسرش (ماترک) معادل یک هشتم خواهد بود. این یک هشتم شامل عین اموال منقول و قیمت اموال غیرمنقول (مانند زمین، ساختمان، بنا و درختان) می شود. برای مثال، اگر ارزش کل دارایی های متوفی ۸۰۰ میلیون تومان باشد، سهم زن ۱۰۰ میلیون تومان خواهد بود.

در صورت نداشتن فرزند یا اولادِ اولاد برای متوفی: یک چهارم

اگر مرد متوفی هیچ فرزند یا اولادِ اولادی نداشته باشد، سهم الارث زن از تمامی اموال همسرش معادل یک چهارم خواهد بود. این یک چهارم نیز مانند حالت قبل، شامل عین اموال منقول و قیمت اموال غیرمنقول می شود. برای نمونه، اگر ارزش کل دارایی های متوفی ۸۰۰ میلیون تومان باشد، سهم زن ۲۰۰ میلیون تومان خواهد بود.

آگاهی از میزان دقیق سهم الارث در هر یک از این شرایط، به زن کمک می کند تا با اطمینان خاطر بیشتری حقوق مالی خود را پیگیری کند و از بروز اختلافات احتمالی در میان وراث جلوگیری شود.

زن از چه اموالی ارث می برد؟ (تحولات و قوانین جدید)

در گذشته، قوانین مربوط به ارث زن از اموال شوهر دارای محدودیت های قابل توجهی بود. اما با اصلاحیه های صورت گرفته، به ویژه اصلاحیه سال ۱۳۸۷ قانون مدنی، این حقوق گسترده تر و عادلانه تر شده است.

رویکرد قبل از اصلاحیه ۱۳۸۷

پیش از سال ۱۳۸۷، سهم زن از اموال شوهر عمدتاً به اموال منقول (مانند خودرو، وجه نقد و اثاثیه منزل) و قیمت اعیان اموال غیرمنقول (مانند ساختمان و درختان) محدود می شد. به عبارت دیگر، زن از عرصه یا همان زمین ارث نمی برد و سهمی از عین یا حتی قیمت آن نداشت. این موضوع، بارها مورد انتقاد قرار گرفته و چالش های زیادی را برای زنان ایجاد کرده بود.

رویکرد پس از اصلاحیه ۱۳۸۷ (مواد ۹۴۶ و ۹۴۸ قانون مدنی)

با اصلاح مواد ۹۴۶ و ۹۴۸ قانون مدنی در سال ۱۳۸۷، دامنه اموالی که زن از آن ها ارث می برد، به طور قابل ملاحظه ای افزایش یافت. بر اساس این اصلاحیه، زن علاوه بر عین اموال منقول، از قیمت کلیه اموال غیرمنقول نیز ارث می برد. این شامل:

• عین اموال منقول: تمامی دارایی های قابل جابجایی.
• قیمت اموال غیرمنقول: شامل عرصه (زمین)، اعیان (بنا و ساختمان) و درختان.

نکته مهم این است که اگر سایر ورثه از پرداخت قیمت سهم زن از اموال غیرمنقول امتناع کنند، زن می تواند با مراجعه به دادگاه و از طریق قانونی، حق خود را از عین اموال غیرمنقول استیفا نماید. به این معنی که می تواند به نسبت سهم الارث خود، مالک عین مال غیرمنقول شود. این تغییر، گامی بزرگ در جهت حمایت از حقوق مالی زنان در مبحث ارث محسوب می شود.

سهم زن از دیه شوهر متوفی

مبحث دیه شوهر متوفی نیز از جمله مواردی است که سهم زن از آن مطرح می شود. اگرچه زن در ردیف اولیای دم قرار نمی گیرد که حق قصاص دارند، اما سهم الارث زن از دیه ای که به شوهر تعلق می گرفته (در صورت فوت او به دلیل جرمی که دیه به آن تعلق می گیرد) محفوظ است و به نسبت سهم قانونی خود (یک چهارم یا یک هشتم)، از آن بهره مند خواهد شد.

نحوه محاسبه سهم الارث زن از شوهر

برای محاسبه دقیق سهم ارث زن از شوهر، باید مراحل مشخصی را طی کرد. این فرآیند اغلب نیاز به همکاری وراث و در صورت لزوم، دخالت کارشناسان حقوقی و مالی دارد.

1. قیمت گذاری کل ماترک: در ابتدا، تمامی اموال منقول و غیرمنقول متوفی باید به دقت قیمت گذاری شوند. این کار معمولاً توسط کارشناس رسمی دادگستری انجام می شود تا ارزش واقعی دارایی ها مشخص گردد.
2. کسر دیون و وصایا: قبل از تقسیم ارث، بدهی های متوفی (مانند مهریه، نفقه معوقه، قرض) و وصایای او (تا یک سوم اموال) باید از کل ماترک کسر شود. آنچه باقی می ماند، خالص ماترک نامیده می شود.
3. تعیین سهم زوجه: پس از مشخص شدن خالص ماترک، با توجه به وجود یا عدم وجود فرزند برای متوفی، سهم زن محاسبه می شود:
   • با فرزند: یک هشتم از خالص ماترک.
   • بدون فرزند: یک چهارم از خالص ماترک.

مثال کاربردی: فرض کنید مردی فوت کرده و دارای یک خانه به ارزش ۲ میلیارد تومان (عرصه و اعیان) و یک خودرو به ارزش ۵۰۰ میلیون تومان و ۲۰۰ میلیون تومان پول نقد است. دیون او ۲۰۰ میلیون تومان و هیچ وصیتی ندارد.

محاسبات:

عنوان	مبلغ
ارزش خانه	۲,۰۰۰,۰۰۰,۰۰۰ تومان
ارزش خودرو	۵۰۰,۰۰۰,۰۰۰ تومان
پول نقد	۲۰۰,۰۰۰,۰۰۰ تومان
کل ماترک	۲,۷۰۰,۰۰۰,۰۰۰ تومان
دیون متوفی	۲۰۰,۰۰۰,۰۰۰ تومان
خالص ماترک	۲,۵۰۰,۰۰۰,۰۰۰ تومان
سهم زن (با فرزند) (۱/۸ از ۲.۵ میلیارد)	۳۱۲,۵۰۰,۰۰۰ تومان
سهم زن (بدون فرزند) (۱/۴ از ۲.۵ میلیارد)	۶۲۵,۰۰۰,۰۰۰ تومان

در صورت امتناع سایر ورثه از پرداخت قیمت سهم زن از اموال غیرمنقول، زن می تواند با مراجعه به دادگاه، تقاضای فروش مال غیرمنقول و استیفای حق خود یا تملک عین مال به نسبت سهم خود را بنماید.

موارد خاص در ارث زن از شوهر

قانون در برخی شرایط خاص، احکام ویژه ای را برای ارث بردن زن از شوهر پیش بینی کرده است که در ادامه به آن ها می پردازیم.

تعدد زوجات

اگر مرد متوفی دارای دو یا چند همسر دائمی باشد، سهم الارث تعیین شده برای زوجه (یک هشتم در صورت داشتن فرزند و یک چهارم در صورت نداشتن فرزند) به طور یکسان بین تمام همسران دائمی او تقسیم می شود. به عنوان مثال، اگر مردی دو همسر دائمی و فرزند داشته باشد، سهم یک هشتم کل ماترک ابتدا جدا شده و سپس این سهم به طور مساوی بین دو همسر تقسیم خواهد شد، یعنی هر یک از همسران یک شانزدهم از ماترک را به ارث خواهند برد. ماده ۹۴۲ قانون مدنی به این موضوع اشاره دارد.

ارث زن پس از طلاق

به طور کلی، پس از طلاق، زن و شوهر از یکدیگر ارث نمی برند. اما این قاعده دارای استثنائاتی است که قانون مدنی آن را مشخص کرده است:

1. طلاق رجعی و فوت شوهر در ایام عده: اگر طلاق از نوع رجعی باشد و شوهر در طول مدت عده رجعی فوت کند، زن مطلقه همچنان از او ارث می برد. در این دوران، رابطه زوجیت به طور کامل منقطع نشده و امکان رجوع وجود دارد. (ماده ۹۴۳ قانون مدنی)
2. طلاق در زمان مرض شوهر و فوت در بازه زمانی خاص: اگر مرد در حال بیماری که به فوت او منجر می شود، همسرش را طلاق دهد و در طول یک سال از تاریخ طلاق و به دلیل همان بیماری فوت کند، زن مطلقه (حتی اگر طلاق بائن باشد و زن در این مدت ازدواج مجدد نکرده باشد) از او ارث می برد. این حکم برای جلوگیری از حیلت های احتمالی برای محروم کردن زن از ارث وضع شده است. (ماده ۹۴۴ قانون مدنی)

سهم الارث عروس از پدر شوهر

موضوع ارث بردن عروس از پدر شوهر (همسر پدر شوهر) در قانون مدنی، اصولاً منتفی است. رابطه عروس با پدر شوهر، یک قرابت سببی (ناشی از ازدواج) است و نه نسبی (خونی). در سیستم ارث ایران، ارث بری تنها بر پایه نسب یا سبب (زوجیت دائمی) استوار است. بنابراین، عروس به طور مستقیم از پدر شوهر خود ارث نمی برد. مگر اینکه در شرایط خاص و نادری، علاوه بر رابطه سببی، یک رابطه نسبی نیز بین آن ها وجود داشته باشد که در این صورت، ارث بری از طریق همان رابطه نسبی و با توجه به طبقات و درجات ارث صورت می گیرد.

موانع قانونی ارث بردن زن از شوهر

برخی از اتفاقات و شرایط، می توانند مانع از ارث بردن زن از شوهر شوند. این موانع به منظور رعایت عدالت و جلوگیری از سوءاستفاده وضع شده اند:

1. قتل عمد مورث (شوهر): اگر زن به عمد شوهر خود را به قتل برساند، از ارث او محروم می شود. این اصل در ماده ۸۸۰ قانون مدنی بیان شده و شامل هر وارثی که مورث خود را به عمد بکشد، می شود.
2. کفر: اگر یکی از زوجین کافر و دیگری مسلمان باشد، کافر از مسلمان ارث نمی برد. اما مسلمان از کافر ارث می برد.
3. لعان: لعان یک تشریفات حقوقی و فقهی است که در آن، زوجین یکدیگر را متهم می کنند و سوگند می خورند. پس از وقوع لعان، رابطه زوجیت و توارث بین آن ها از بین می رود و زن و شوهر از یکدیگر ارث نمی برند. همچنین، در صورتی که لعان برای انکار فرزندی صورت گرفته باشد، فرزند نیز از پدر و پدر از او ارث نمی برد. (ماده ۸۸۲ قانون مدنی)
4. ازدواج در حال مرض و فوت قبل از نزدیکی: اگر مردی در حال بیماری که به فوتش منجر می شود، با زنی ازدواج کند و قبل از اینکه نزدیکی بین آن ها صورت گیرد (قبل از دخول) به همان بیماری فوت کند، زن از او ارث نمی برد. اما اگر پس از نزدیکی یا پس از بهبودی از بیماری فوت کند، زن از او ارث خواهد برد. (ماده ۹۴۵ قانون مدنی)
5. فسخ نکاح: اگر عقد نکاح به هر دلیلی فسخ شود (مثلاً به دلیل عیوب زن یا مرد)، رابطه زوجیت از بین رفته و به تبع آن، توارث نیز منتفی می گردد.

شناخت این موانع به افراد کمک می کند تا از حقوق و تعهدات قانونی خود آگاه باشند و از بروز مشکلات حقوقی در آینده جلوگیری کنند.

بخش دوم: حقوق زن از اموال شوهر در زمان طلاق (و سایر حقوق مالی در دوران زندگی مشترک)

جدای از مبحث ارث پس از فوت، حقوق مالی زن از اموال شوهر در دوران زندگی مشترک و به خصوص در زمان طلاق نیز از اهمیت ویژه ای برخوردار است. این حقوق، به زن استقلال و حمایت مالی می دهد و باید به دقت مورد توجه قرار گیرد.

استقلال مالی زن در طول زندگی مشترک

قانون مدنی ایران، به صراحت استقلال مالی زن را به رسمیت می شناسد. بر اساس ماده ۱۱۱۸ قانون مدنی، «زن مستقلاً می تواند در دارایی خود هر تصرفی را که می خواهد بکند.» این ماده به این معنی است که هر مالی که زن به هر طریقی به دست می آورد – چه از طریق مهریه و نفقه، چه از طریق کار و کسب درآمد شخصی، یا از طریق هدیه و بخشش – مالکیت آن به طور کامل به خود او تعلق دارد و مرد هیچ حقی برای دخالت یا تصرف در آن ندارد.

این استقلال مالی، پایه و اساس بسیاری از حقوق دیگر زن است و به او امکان می دهد تا در تصمیم گیری های مالی خود آزادانه عمل کند. شناخت این حق، به زنان کمک می کند تا با اعتماد به نفس بیشتری در جامعه حضور یابند و از سوءاستفاده های احتمالی جلوگیری شود.

سهم زن از اموال شوهر در زمان طلاق (غیر از مهریه و نفقه)

علاوه بر مهریه و نفقه که حقوق بدیهی زن در طلاق هستند، دو حق مالی مهم دیگر نیز می تواند برای زن در زمان طلاق ایجاد شود: شرط تنصیف اموال و نحله. این دو، به دنبال برقراری عدالت اقتصادی در پایان زندگی مشترک هستند.

شرط تنصیف اموال (تا نصف دارایی)

شرط تنصیف اموال، یکی از مهم ترین حقوق مالی است که می تواند در زمان طلاق به زن تعلق گیرد و نقش بسزایی در حمایت از حقوق وی ایفا می کند.

مفهوم و مبنای قانونی: تنصیف به معنای «نصف کردن» است و در حقوق خانواده، به شرطی اشاره دارد که بر اساس آن، تا نصف دارایی مرد که در طول زندگی مشترک و با تلاش هر دو نفر حاصل شده است، در صورت طلاق از سوی مرد، به زن تعلق می گیرد. این شرط، باید به صورت شروط ضمن عقد نکاح و در سند ازدواج درج شده و توسط زوجین امضا شده باشد.

شرایط اعمال شرط تنصیف: اعمال این شرط، منوط به تحقق چندین شرط است:

1. درخواست طلاق از سوی مرد: این شرط تنها در صورتی قابلیت اجرا دارد که طلاق به درخواست مرد باشد.
2. عدم سوء رفتار زن: اگر سوء رفتار یا عدم تمکین زن (مانند عدم ایفای وظایف زناشویی بدون دلیل موجه) اثبات شود، شرط تنصیف اعمال نخواهد شد.
3. اموال کسب شده پس از ازدواج: تنها اموالی مشمول این شرط می شوند که مرد آن ها را پس از تاریخ عقد و در طول زندگی مشترک کسب کرده باشد. اموال قبلی مرد یا اموالی که به او ارث رسیده، مشمول این شرط نیست.

نحوه مطالبه: زن برای مطالبه حق تنصیف اموال باید ضمن دادخواست طلاق، درخواست اعمال این شرط را نیز به دادگاه خانواده ارائه دهد. سپس باید لیست اموال مرد و مدارک مربوطه را به دادگاه ارائه کند. دادگاه با بررسی شواهد، میزان و نحوه تقسیم را تعیین می کند.

شرط تنصیف اموال، اهرمی مهم برای حفظ عدالت مالی در صورت جدایی است و به زن اطمینان می دهد که زحمات و همکاری های او در طول زندگی مشترک نادیده گرفته نخواهد شد.

نحله

نحله یکی دیگر از حقوق مالی زن در زمان طلاق است که هدف آن جبران زحمات زن در طول زندگی مشترک است، به ویژه زمانی که امکان دریافت اجرت المثل وجود ندارد.

مفهوم و مبنای قانونی: نحله در لغت به معنای «بخشش» است و در اصطلاح حقوقی، مبلغی است که دادگاه با توجه به شرایط خاص، به عنوان بخشش از سوی مرد به زن تعیین می کند. مبنای قانونی آن در قانون حمایت خانواده، به ویژه بند «ب» تبصره ۶ ماده ۵۸ این قانون، آمده است: «با توجه به سنوات زندگی مشترک و نوع کارهایی که زوجه در خانه شوهر انجام داده و وسع مالی زوج، دادگاه مبلغی را از باب بخشش ( نحله) برای زوجه تعیین می نماید.»

تفاوت نحله و اجرت المثل: تفاوت اصلی در این است که اجرت المثل برای کارهایی است که زن شرعاً وظیفه انجام آن ها را نداشته (مانند خانه داری یا نگهداری از فرزندان) و به دستور مرد انجام داده است. اما نحله، یک نوع بخشش و جبران است و به زمانی تعلق می گیرد که امکان مطالبه اجرت المثل وجود نداشته باشد، مثلاً به دلیل عدم ثبت رسمی کارها یا عدم دستور صریح مرد. همچنین، میزان اجرت المثل بر اساس نرخ کار کارشناسی تعیین می شود، در حالی که میزان نحله با تشخیص قاضی و بر اساس عواملی که ذکر شد، مشخص می گردد.

شرایط دریافت نحله:

1. طلاق به درخواست مرد: مانند شرط تنصیف، نحله نیز تنها در صورتی به زن تعلق می گیرد که طلاق به درخواست مرد باشد.
2. عدم سوء رفتار زن: در صورت اثبات سوء رفتار یا عدم تمکین زن، نحله به او تعلق نخواهد گرفت.
3. عدم امکان دریافت اجرت المثل: نحله و اجرت المثل با هم قابل جمع نیستند. اگر زن اجرت المثل دریافت کند، نحله به او تعلق نمی گیرد و بالعکس.

نحوه تعیین مبلغ: دادگاه با در نظر گرفتن عواملی چون سنوات زندگی مشترک، کارهایی که زن در منزل انجام داده (به خصوص کارهایی که وظیفه او نبوده است) و توانایی مالی مرد، مبلغ نحله را تعیین می کند. این مبلغ ممکن است با مبلغ اجرت المثل متفاوت باشد.

نحوه مطالبه: زن می تواند ضمن دادخواست طلاق یا پس از آن، دادخواستی جداگانه برای مطالبه نحله به دادگاه خانواده ارائه دهد.

سایر حقوق مالی زن در طلاق

در کنار شرط تنصیف و نحله، سه حق مالی دیگر نیز برای زن در زمان طلاق وجود دارد که از اهمیت بالایی برخوردارند و اغلب به صورت مستقل یا همزمان با درخواست طلاق مطرح می شوند.

1. مهریه: مهریه، به عنوان یکی از مهم ترین حقوق مالی زن، به محض وقوع عقد نکاح به مالکیت او درمی آید و زن می تواند در هر زمانی، حتی در طول زندگی مشترک، آن را مطالبه کند. فرقی نمی کند طلاق به درخواست زن باشد یا مرد، مهریه همواره حق قانونی زن است.
2. اجرت المثل ایام زوجیت: زن برای کارهایی که در منزل شوهر انجام داده و شرعاً وظیفه او نبوده است (مانند خانه داری، آشپزی، نگهداری از فرزندان)، می تواند اجرت المثل مطالبه کند. این حق در صورتی به زن تعلق می گیرد که کارهای او به دستور مرد بوده و با قصد عدم تبرع (یعنی قصد انجام رایگان نداشته) صورت گرفته باشد.
3. نفقه: نفقه، حق قانونی زن برای تامین هزینه های زندگی از سوی مرد است. در طلاق رجعی، زن در طول ایام عده نیز مستحق نفقه است، مگر اینکه بدون دلیل موجه تمکین نکند. در طلاق بائن و پس از پایان عده، نفقه به زن تعلق نمی گیرد، مگر در موارد خاص مانند بارداری.

نتیجه گیری

در پایان این بررسی جامع، روشن می شود که حق زن از اموال شوهر ابعاد گسترده ای دارد که شامل حقوق ارث پس از فوت و حقوق مالی در زمان طلاق می شود. از سهم الارث یک هشتم یا یک چهارم از تمامی اموال (منقول و قیمت غیرمنقول) در صورت فوت همسر، تا حقوقی نظیر مهریه، نفقه، اجرت المثل، شرط تنصیف دارایی ها و نحله در زمان طلاق، همه و همه از حمایت های قانونی هستند که برای زن در نظر گرفته شده اند.

نکته کانونی در تمامی این موارد، اهمیت آگاهی حقوقی است. هر زنی باید با شناخت دقیق قوانین مربوط به حقوق مالی خود از اموال شوهر، توانایی احقاق حقوق خود را داشته باشد. پیچیدگی های قانونی، تحولات مربوط به اصلاحیه سال ۱۳۸۷ در مبحث ارث و ظرافت های مربوط به شروط ضمن عقد در زمان طلاق، ایجاب می کند که در مواجهه با این مسائل، حتماً از مشاوره با وکیل متخصص خانواده بهره برد. ثبت رسمی توافقات مالی در اسناد ازدواج و طلاق نیز می تواند از بروز بسیاری از اختلافات و مشکلات آتی جلوگیری کند. با این آگاهی و پشتیبانی حقوقی، زنان می توانند با اطمینان بیشتری از حقوق خود دفاع کنند.