چه بلایی سر شیر و ببر ایرانی آمد؟

غزال زیاری: چندی پیش دیده شدن ویدیوی هما غوغایی در فضای مجازی ایران به پا کرد. هر چند این پرنده باشکوه در معرض انقراض نیست اما توجه بسیاری را به حیات وحش غنی ایران جلب کرد.

در طول سده ها و قرن های گذشته، حیوانات متعددی در خاک ایران زندگی می کردند که بنا به دلایل مختلفی نسل شان منقرض شده و دیگر سال هاست که در کشور دیده نشده اند.

از سوی دیگر حیوانات دیگری هم هستند که تعدادشان به شمارش افتاده و خطر منقرض شدن شان به شدت محیط زیست ایران را تهدید می کند. در این مقاله قصد داریم تا به معرفی برخی از گونه های جانوری منقرض شده و برخی از گونه های در خطر انقراض بپردازیم. با ما همراه باشید.

گونه های در خطر انقراض ایران

بی تردید، یوزپلنگ آسیایی معروف ترین گونه در خطر انقراضی است که در طبیعت ایران زندگی می کند و با توجه به نگرانی های موجود در مورد منقرض شدن نسل این جانور زیبا، کم و بیش هریک از ما اطلاعاتی درباره این گونه داریم.

طبق آمار سال 2001، بیست گونه از پستانداران و 14 گونه پرنده در ایران در معرض انقراض هستند که از جمله این جانوران می توان از خرس بلوچستان، یوزپلنگ آسیایی، فک خزری، گوزن زرد ایرانی، درنای سیبری، گور ایرانی لاک پشت پوزه عقابی، لاک پشت سبز، کبرای خزری، افعی لطیفی، فیل دریایی، پلنگ ایرانی، گرگ دریای خزر و دلفین نام برد. دست کم 74 گونه از حیات وحش ایران، در فهرست قرمز IUCN ثبت شده اند که این نشانی از تهدیدی جدی برای تنوع زیست محیطی کشور تلقی می شود.

تخریب محیط زیست برای بهره برداری های مختلف، یکی از علل اصلی کم شدن جمعیت این گونه های جانوری تلقی است.

به عنوان مثال زیستگاه اصلی پلنگ ایرانی که معمولا با پازن (نوعی بزکوهی)، با هم هم پوشانی دارد در رشته کوه های البرز و زاگرس و در بخشی از فلات ایران است و جمعیت پلنگ ها به دلیل از بین رفتن تدریجی زیستگاه هایشان، کمبود طعمه های طبیعی و پخش شدن جمعیت شان در بخش های مختلف، در سال های اخیر کاهش چشمگیری داشته. علاوه بر پازن، قوچ و میش، گراز، آهو و دام های اهلی طعمه های اصلی پلنگ در کشور هستند.

گور ایرانی نیز از جمله دیگر حیواناتی است که در لیست حیوانات در معرض انقراض کشور قرار دارد و از سال 1393 تنها در استان های سمنان ، فارس و یزد رویت شده است. از جمله مهمترین تهدید جمعیت این گورها، شکار، خشکسالی و رقابت با دیگر جانوران است.

جانوران منقرض شده ایران

در طول قرون اخیر گونه های مختلفی از جانوران ساکن ایران بنا به دلایل مختلفی منقرض شده اند. از جمله مهمترین این گونه ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• نیاگاو (اطلاعات دقیقی در مورد زمان انقراض این گونه وجود ندارد)
• فیل سوری که در جنوب ایران می زیسته و در دوران باستان نسلش منقرض شده
• ببر خزری که قبل از سال 1960 میلادی (سال 1339 شمسی) در حومه دریای خزر و در بخش شمالی ایران و همچنین در نواحی ماوراء قفقاز و ترکستان در جمهوری شوروی زندگی می کرده. آخرین باری که ببر در ایران رویت شده، در سال 1958 (سال 1337 شمسی) و در پارک ملی گلستان بوده.

• شیر آسیایی که در بخش جنوب غربی ایران و در استان های خوزستان و فارس زندگی می کرده. آخرین گزارش ثبت شده از رویت شیر آسیایی به سال 1958 میلادی ( سال 1337 شمسی) بر می گردد که در حوالی دره رودخانه دز دیده شده است.

5858