درخواست بچه از پرورشگاه

رویای والدین شدن برای بسیاری از افراد، آرزویی دیرینه و عمیق است. برای برخی، این مسیر به طور طبیعی طی می شود و برای عده ای دیگر، راه فرزندخواندگی از طریق سازمان بهزیستی کشور، دروازه ای به سوی تجربه دلنشین پدر و مادر شدن می گشاید. این فرآیند، فرصتی ارزشمند برای سرپرستی کودکان نیازمند و تشکیل خانواده ای سرشار از عشق و امید است.

سفر فرزندخواندگی، مسیری پرپیچ وخم اما باارزش است که نیازمند آگاهی کامل از تمامی جزئیات قانونی، اجرایی، و حتی ابعاد روانشناختی آن است. خانواده ها با گام نهادن در این راه، نه تنها به کودکان بی سرپرست و بدسرپرست پناه می دهند، بلکه خود نیز طعم شیرین عشق بی قید و شرط را می چشند. این مقاله به عنوان یک راهنمای جامع، تلاش می کند تا تمامی مراحل و شرایط درخواست بچه از پرورشگاه را به طور شفاف و کاربردی تشریح کند تا متقاضیان بتوانند با دانش و آمادگی لازم، این مسیر مقدس را با اطمینان خاطر طی کنند.

سامانه ملی فرزندخواندگی بهزیستی: دروازه آغاز فرآیند

در دنیای امروز که سرعت و دسترسی به اطلاعات اهمیت ویژه ای پیدا کرده است، سازمان بهزیستی کشور نیز با راه اندازی «سامانه ملی فرزندخواندگی بهزیستی» گام مهمی در جهت تسهیل و شفاف سازی مراحل فرزندخواندگی برداشته است. این سامانه آنلاین به نشانی adoption.behzisti.net، نقطه ی آغازین برای تمامی افرادی است که به دنبال سرپرستی کودکان بی سرپرست و بدسرپرست هستند.

هدف از این سامانه، ایجاد یک بستر یکپارچه برای ثبت نام، بارگذاری مدارک و پیگیری پرونده است که به متقاضیان کمک می کند تا از سردرگمی های اداری کاسته شود. مزیت اصلی ثبت نام الکترونیکی، صرفه جویی در زمان و شفافیت در فرآیند است، چرا که تمامی مراحل به صورت آنلاین ثبت و قابل پیگیری هستند. این رویکرد مدرن، اطمینان خاطر بیشتری را برای متقاضیان فراهم می آورد و از مراجعات حضوری غیرضروری جلوگیری می کند. متقاضیان می توانند با مراجعه به این سامانه، قوانین و مقررات مربوط به فرزندخواندگی بهزیستی را مطالعه کرده و با آگاهی کامل، وارد مسیر این تصمیم بزرگ شوند.

چه کسانی می توانند برای فرزندخواندگی درخواست دهند؟ (شرایط متقاضیان)

پذیرش سرپرستی یک کودک، تصمیمی بزرگ و مسئولیت پذیرانه است که نیازمند برخورداری از شرایط گرفتن فرزند از بهزیستی مطابق با قوانین و مقررات جمهوری اسلامی ایران است. این شرایط هم جنبه های عمومی دارند و هم برای گروه های مختلف متقاضیان، الزامات اختصاصی تعریف شده است. هدف از این الزامات، تضمین بهترین آینده برای کودکان است.

شرایط عمومی و الزامی

تمامی متقاضیان، فارغ از نوع خانواده ای که تشکیل می دهند، باید از این شرایط عمومی برخوردار باشند:

• تابعیت ایرانی و اقامت در ایران: درخواست کنندگان باید تابعیت ایرانی داشته و در داخل کشور اقامت کنند. موارد استثنایی برای اتباع خارجی بسیار محدود و تحت شرایط خاص است.
• اعتقاد به یکی از ادیان رسمی و تقید به احکام دینی: متقاضیان باید به یکی از ادیان شناخته شده در قانون اساسی اعتقاد داشته و به انجام واجبات و ترک محرمات پایبند باشند.
• صلاحیت اخلاقی و عدم سوء پیشینه کیفری مؤثر: دارا بودن حسن شهرت و نداشتن سابقه محکومیت کیفری مؤثر، از جمله شروط اساسی است.
• سلامت جسمی و روانی لازم: متقاضیان باید از سلامت کامل جسمی و روانی برخوردار باشند. این شامل عدم اعتیاد به هرگونه مواد مخدر، روان گردان و الکل، و همچنین عدم ابتلا به بیماری های واگیردار یا صعب العلاج است که توانایی نگهداری و تربیت کودک را تحت تأثیر قرار دهد.
• تمکن مالی کافی: داشتن شغل ثابت و درآمد مکفی برای تأمین هزینه های نگهداری، تربیت و تحصیل کودک، از اهمیت بالایی برخوردار است. همچنین، داشتن مسکن (ملکی یا استیجاری) و بیمه پایه و تکمیلی ضروری است. تمکن مالی یکی از زوجین برای احراز این شرط کفایت می کند.
• عدم حجر: متقاضی باید از بلوغ عقلانی و رشید بودن برخوردار باشد و منع قانونی برای انجام امور مالی و غیرمالی نداشته باشد.

گروه های متقاضی و شرایط اختصاصی هر گروه

علاوه بر شرایط عمومی، هر گروه از متقاضیان باید شرایط اختصاصی مربوط به خود را نیز احراز کنند:

زوجین بدون فرزند

این گروه از متقاضیان باید شرایط زیر را داشته باشند:

• گذشت حداقل 5 سال از تاریخ ازدواج دائم. در صورتی که گواهی پزشکی قانونی مبنی بر عدم توانایی فرزندآوری زوجین ارائه شود، شرط پنج سال برداشته می شود.
• حداقل سن یکی از زوجین باید بالای 30 سال باشد.

زنان و دختران بدون شوهر (مجرد)

برای زنان مجرد بالای 30 سال که قصد سرپرستی فرزند دختر را دارند، شرایط خاصی در نظر گرفته شده است:

• حداقل سن متقاضی 30 سال.
• صرفاً حق سرپرستی فرزند دختر را دارند. مگر در مواردی که سرپرستی خواهران و برادران، برادرزاده ها، خواهرزاده ها یا نوه های خود را درخواست دهند.
• دارا بودن منزل مسکونی مستقل (ملکی یا استیجاری). اگر متقاضی با اعضای خانواده زندگی می کند، منزل باید دارای امکانات رفاهی کافی برای کودک باشد و وضعیت خانواده نیز بررسی می شود.

زوجین دارای فرزند

زوجینی که از قبل صاحب فرزند هستند و تمایل به فرزندخواندگی دارند، باید این شرایط را احراز کنند:

• عقد ازدواج دائم.
• رعایت تناسب سنی میان فرزند/فرزندان بیولوژیک متقاضیان و کودک تحت سرپرستی.
• در صورت داشتن سه فرزند زیستی که با متقاضیان زندگی می کنند، امکان پذیرش سرپرستی تنها یک کودک دیگر وجود دارد، مگر اینکه کودکان مورد درخواست خواهر و برادر باشند.

اولویت بندی در بهزیستی

با توجه به تعداد بالای متقاضیان و محدودیت در تعداد کودکان واجد شرایط واگذاری، سازمان بهزیستی اولویت هایی را برای انتخاب سرپرست تعیین کرده است:

1. زن و شوهر بدون فرزند.
2. زنان و دختران بدون شوهر فاقد فرزند.
3. زن و شوهر دارای فرزند.

همچنین، متقاضیانی که کمتر از 50 سال سن دارند، در شرایط مساوی در اولویت هستند. خویشاوندان نسبی یا سببی کودک نیز از اولویت برخوردارند. علاوه بر این، متقاضیانی که آمادگی فرزندخواندگی کودکان خاص (دارای معلولیت یا بیماری خاص) یا کودکان در سنین بالاتر را دارند، ممکن است سریع تر به نتیجه برسند، زیرا تقاضا برای این گروه از کودکان کمتر است.

چه کودکانی را می توان به سرپرستی پذیرفت؟ (شرایط کودکان)

فرآیند گرفتن بچه از پرورشگاه در ایران تنها برای گروه خاصی از کودکان امکان پذیر است. این موضوع یکی از اصلی ترین دلایلی است که مدت زمان فرزندخواندگی می تواند طولانی شود. بسیاری از کودکان تحت پوشش بهزیستی، لزوماً بی سرپرست مطلق نیستند؛ بلکه ممکن است بدسرپرست باشند یا شرایط واگذاری آن ها پیچیدگی های قانونی خاص خود را داشته باشد.

کودکان قابل واگذاری به سرپرستی شامل موارد زیر هستند:

• کودکان بی سرپرست مطلق: این دسته از کودکان، فاقد پدر، مادر و جد پدری هستند و هیچ یک از بستگان درجه یک آن ها زنده یا واجد صلاحیت سرپرستی نیستند.
• کودکان بدسرپرست: کودکانی که والدین یا جد پدری آن ها از صلاحیت نگهداری و تربیت فرزند برخوردار نیستند و دادگاه با صدور حکم قضایی، سرپرستی آن ها را به سازمان بهزیستی سپرده است. حتی در این موارد هم، اگر والدین واقعی در طول دو سال پس از سپردن کودک به سازمان، صلاحیت خود را بازیابند، ممکن است حکم سرپرستی صادر نشود.

بسیاری از خانواده ها در آغاز مسیر درخواست بچه از پرورشگاه، تمایل شدیدی به پذیرش نوزاد دختر دارند. این تمایل عمومی، صف انتظار برای نوزادان دختر را به شدت طولانی می کند، در حالی که کودکان پسر و همچنین کودکان در سنین بالاتر، متقاضی کمتری دارند. این واقعیت، نیاز به فرهنگ سازی برای پذیرش طیف گسترده تری از کودکان را نمایان می سازد.

یکی از نکات مهم دیگر، حفظ ارتباط خواهر و برادری است. سازمان بهزیستی تلاش می کند تا در صورت امکان، خواهر و برادران را به صورت گروهی به سرپرستی واگذار کند تا این پیوند عاطفی ارزشمند حفظ شود و کودکان کمتر دچار آسیب های روحی ناشی از جدایی شوند.

مراحل گام به گام درخواست و ثبت نام اینترنتی فرزندخواندگی (با جزئیات 1404)

برای شروع ثبت نام فرزندخواندگی آنلاین و پیگیری درخواست بچه از پرورشگاه در سال 1404، متقاضیان باید مراحلی را به صورت گام به گام طی کنند. این فرآیند عمدتاً از طریق سامانه فرزندخواندگی بهزیستی انجام می شود.

الف) آماده سازی و بارگذاری مدارک لازم

پیش از مراجعه به سامانه، لازم است تمامی مدارک لازم برای فرزندخواندگی را آماده کرده و اسکن با کیفیت آن ها را در دسترس داشته باشید. این مدارک شامل موارد زیر است:

• تصویر کلیه صفحات شناسنامه ایرانی متقاضیان.
• تصویر کارت ملی متقاضیان.
• تصویر کارت پایان خدمت یا کارت معافیت از خدمت (فقط برای آقایان).
• تصویر سند ازدواج زوجین متقاضی (برای زوجین).
• تصویر آخرین مدرک تحصیلی متقاضیان.
• تصویر سند مالکیت یا مبایعه نامه منزل یا اجاره نامه (برای اثبات تمکن مالی و داشتن محل زندگی).
• اصل یا تصویر گواهی مربوط به اشتغال به کار یا تعیین میزان تقریبی درآمد (مانند حکم کارگزینی، فیش حقوقی، پروانه کسب و…).
• تصویر مدارک بیمه پایه اجتماعی.
• اصل گواهی پزشک متخصص زنان و زایمان مبنی بر عدم امکان بچه دار شدن (برای زوجین فاقد فرزندی که پنج سال از ازدواجشان گذشته باشد یا می خواهند از اولویت اول برخوردار شوند. متعاقباً گواهی پزشکی قانونی نیز نیاز است).

توجه داشته باشید که تمامی تصاویر مدارک باید خوانا و واضح باشند و پس از درخواست بهزیستی، باید در یکی از دفاتر اسناد رسمی برابر اصل شوند.

ب) راهنمای تصویری ثبت نام در سامانه adoption.behzisti.net

ثبت نام در سامانه adoption.behzisti.net مراحل مشخصی دارد:

1. ورود به سامانه: در مرورگر خود، آدرس adoption.behzisti.net را جستجو کرده و وارد صفحه اصلی شوید.
2. مطالعه قوانین: پس از ورود، قوانین و مقررات فرزندخواندگی را به دقت مطالعه کرده و سپس دکمه مطالعه و با اطلاع از محتوا قبول کردم را کلیک کنید.
3. انتخاب کشور و نوع خانواده: کشور محل زندگی و سپس نوع خانواده خود (زوجین بدون فرزند، زنان بدون شوهر، یا زوجین دارای فرزند) را انتخاب نمایید.
4. دریافت کد شناسایی: شماره تلفن همراه و رمز عبور انتخابی خود را وارد کرده تا کد شناسایی (رمز عبور) از طریق پیامک برایتان ارسال شود. این کد را در کادر مربوطه وارد کنید.
5. تکمیل اطلاعات هویتی و اقامتی: اطلاعات استان و شهرستان محل زندگی، نام و نام خانوادگی، کد ملی، دین و میزان درآمد را به دقت وارد کنید. سپس اطلاعات اقامتی شامل آدرس و کد پستی را تکمیل نمایید.
6. دریافت کد رهگیری: پس از اتمام تمامی مراحل، یک کد رهگیری به شما داده می شود. این کد برای پیگیری های بعدی پرونده فرزندخواندگی بسیار حیاتی است، بنابراین آن را در جایی امن نگهداری کنید.

ج) فرآیند بررسی و تایید صلاحیت توسط بهزیستی و دادگاه

پس از ثبت نام اولیه، پرونده شما وارد فاز بررسی و ارزیابی می شود:

• مصاحبه و بازدید مددکاری اولیه: کارشناسان مددکاری سازمان بهزیستی از منزل متقاضیان بازدید کرده و مصاحبه هایی را برای ارزیابی محیط زندگی و شرایط خانواده انجام می دهند.
• مراجعه به روانشناس: متقاضیان باید به روانشناس معتمد سازمان مراجعه کرده و تأییدیه سلامت روان و آمادگی روحی برای سرپرستی کودک را کسب کنند.
• اخذ گواهی عدم اعتیاد و سوء پیشینه: گواهی های لازم مبنی بر عدم اعتیاد به مواد مخدر و روان گردان و همچنین عدم سوء پیشینه کیفری باید ارائه شود.
• جلسات آشنایی و دیدارهای اولیه: در صورت تأیید صلاحیت های اولیه و یافتن کودکی واجد شرایط، جلسات آشنایی میان متقاضیان و کودک برگزار می شود تا پذیرش و تعامل بین طرفین ارزیابی شود. در برخی موارد، ممکن است تا سه کودک نیز به خانواده پیشنهاد شود.

د) دوره سرپرستی آزمایشی 6 ماهه

پس از طی موفقیت آمیز مراحل اولیه و تأیید دادگاه، یک قرار سرپرستی آزمایشی شش ماهه صادر می شود. هدف از این دوره، ارزیابی عملی تعامل کودک با خانواده و اطمینان از سازگاری آن هاست. در این مدت، نظارت های مستمر از سوی بهزیستی ادامه خواهد داشت و کارشناسان با بازدیدهای دوره ای، وضعیت کودک و سرپرستان را بررسی می کنند. این دوره یک فرصت حیاتی برای هر دو طرف است تا با زندگی جدید خود سازگار شوند.

ه) صدور حکم قطعی سرپرستی

پس از پایان موفقیت آمیز دوره سرپرستی آزمایشی و تأیید نهایی کارشناسان بهزیستی مبنی بر صلاحیت سرپرستان و رفاه کودک، دادگاه حکم قطعی سرپرستی را صادر می کند. با صدور این حکم، فرآیند رسمی فرزندخواندگی به اتمام رسیده و کودک به صورت قانونی به سرپرستی خانواده درمی آید و این حکم به نهادهای ذی ربط مانند اداره ثبت احوال ابلاغ می شود.

الزامات و تعهدات پس از پذیرش فرزندخوانده

پذیرش فرزندخوانده، آغاز فصلی جدید از مسئولیت ها و تعهدات است که نه تنها جنبه های عاطفی و تربیتی دارد، بلکه شامل الزامات قانونی و مالی نیز می شود. این تعهدات برای تضمین آینده ای روشن و پایدار برای کودک فرزندخوانده وضع شده اند.

تعهدات مالی و غیرمالی سرپرستان

• تأمین کامل هزینه ها: سرپرستان موظف اند تمامی هزینه های مربوط به نگهداری، تربیت، تحصیل و زندگی کودک را به طور کامل تأمین کنند. این تعهد حتی پس از فوت سرپرست یا سرپرستان تا تعیین سرپرست جدید برای کودک یا نوجوان نیز ادامه دارد.
• تعهد به تملیک بخشی از اموال: بر اساس ماده 14 قانون حمایت از کودکان بی سرپرست و بدسرپرست، دادگاه ممکن است سرپرست را مکلف کند بخشی از اموال یا حقوق خود را به نفع کودک یا نوجوان تحت سرپرستی تملیک کند. نوع و میزان این مال یا حقوق به تشخیص دادگاه است. این بند قانونی برای تضمین آینده مالی کودک در نظر گرفته شده است، زیرا فرزندخوانده از سرپرستان خود ارث نمی برد.
• الزام به بیمه عمر: سرپرست یا سرپرستان باید با نظر سازمان بهزیستی، خود را نزد یکی از شرکت های بیمه به نفع کودک یا نوجوان تحت سرپرستی بیمه عمر کنند تا آینده او از نظر مالی تضمین شود. حداقل سرمایه بیمه عمر با توجه به نیازهای آتی کودک تعیین خواهد شد.

صدور شناسنامه جدید برای فرزندخوانده

یکی از مهم ترین اقدامات پس از صدور حکم قطعی سرپرستی، شناسنامه فرزندخوانده است. دادگاه، مفاد حکم سرپرستی را به اداره ثبت احوال ابلاغ می کند و این اداره موظف است:

• نام و نام خانوادگی کودک یا نوجوان تحت سرپرستی و همچنین مفاد حکم سرپرستی را در اسناد سجلی و شناسنامه سرپرست یا زوجین سرپرست وارد کند.
• شناسنامه جدیدی برای کودک یا نوجوان تحت سرپرستی با درج نام و نام خانوادگی سرپرست یا زوجین سرپرست صادر نماید.
• در قسمت توضیحات شناسنامه جدید، مفاد حکم سرپرستی و نام و نام خانوادگی والدین واقعی وی را (در صورت مشخص بودن) قید نماید.

سوابق هویت و نسبت واقعی طفل در پرونده وی حفظ می شود. همچنین، کودک یا نوجوان پس از رسیدن به سن 18 سالگی می تواند درخواست صدور شناسنامه جدید با درج نام والدین واقعی (در صورت معلوم بودن) یا نام خانوادگی مورد نظر خود را (در صورت معلوم نبودن والدین واقعی) از اداره ثبت احوال کند. در مورد فرزندخواندگی زنان مجرد، شناسنامه کودک یا نوجوان با مشخصات کامل سجلی سرپرست منحصر و نام کوچک پدر فرضی (به پیشنهاد سرپرست منحصر) صادر خواهد شد.

محرمیت فرزندخوانده

بحث محرمیت فرزندخوانده از مسائل شرعی مهمی است که برای خانواده های متقاضی درخواست بچه از پرورشگاه اهمیت دارد. فرزندخوانده به طور نسبی با سرپرستان خود محرم نمی شود، بنابراین خانواده ها برای ایجاد محرمیت، می توانند از راه های شرعی موجود، مانند شیردادن (اگر شرایط آن فراهم باشد) یا ازدواج موقت با یکی از اعضای خانواده برای محرمیت با سایر اعضا، استفاده کنند. این موضوع می تواند با مشورت مراجع تقلید یا کارشناسان دینی حل شود.

صدور گذرنامه و خروج از کشور

صدور گذرنامه و خروج فرزندخوانده از کشور، منوط به موافقت سرپرست منحصر یا سرپرستان و تأیید دادستان است. دادستان پس از جلب نظر کارشناسی سازمان بهزیستی و با رعایت مصلحت کودک، در این خصوص تصمیم گیری می کند. چنانچه خروج از کشور در دوره آزمایشی باشد، سرپرست یا سرپرستان باید تضمین مناسبی (مانند ضمانت نامه بانکی) جهت بازگشت کودک تا پایان دوره آزمایشی به دادستان بسپارند. سازمان بهزیستی نیز موظف است به طریق اطمینان بخشی، در مورد رعایت حقوق کودک در خارج از کشور اقدامات لازم را به عمل آورد. تنها در موارد خاص مانند سفر حج تمتع، نیازی به تضمین بازگشت نیست، اما اطلاع رسانی به سازمان و دادستان الزامی است.

مدیریت اموال کودک

اگر کودک فرزندخوانده، خود دارای اموالی باشد، اداره این اموال به سرپرست متقاضی فرزندخواندگی سپرده می شود، مشروط بر آنکه طفل فاقد ولی قهری باشد یا ولی قهری وی برای اداره اموال او شخصی را تعیین نکرده باشد و مرجع صالح قضایی، قیمومت طفل را بر عهده سرپرست قرار داده باشد.

نظارت مستمر بهزیستی

حتی پس از صدور حکم قطعی سرپرستی، سازمان بهزیستی و مؤسسات مراقبت خانواده محور که با مجوز این سازمان تأسیس شده اند، موظف به نظارت بر روند تربیتی و شرایط کودک در خانواده هستند. این نظارت ها برای اطمینان از حفظ رفاه، سلامت و رشد مناسب کودک در محیط جدید خود انجام می شود. این نظارت ها نشان دهنده اهمیت و دقت سازمان در تضمین آینده فرزندخواندگان است.

موارد خاص و چالش ها در مسیر فرزندخواندگی

مسیر درخواست بچه از پرورشگاه همیشه هموار نیست و ممکن است با چالش ها و موارد خاصی روبرو شود که آگاهی از آن ها می تواند به متقاضیان کمک کند تا با دید بازتری وارد این فرآیند شوند. این موارد از نحوه برخورد با کودک یافت شده تا امکان فسخ سرپرستی را شامل می شود.

سرپرستی طفل یافت شده

افرادی که طفلی را می یابند و تمایل به سرپرستی او دارند، باید فوراً مراتب را به ادارات بهزیستی محل یافتن طفل اعلام کنند. بهزیستی نیز گزارش ها و مدارک لازم را برای اثبات ادعای یابنده به مراجع قضایی منعکس می نماید. اگر پس از اثبات ادعا در دادگاه، یابنده واجد شرایط سرپرستی باشد، با رعایت فرایند ثبت درخواست و اولویت ها، در اولویت واگذاری سرپرستی قرار می گیرد. تا زمان تکمیل تحقیقات و طی مراحل قانونی، کودک تحت مراقبت سازمان بهزیستی یا به صورت موقت توسط یابنده (با نظارت بهزیستی) نگهداری خواهد شد.

فرزندخواندگی مجدد (پذیرش فرزند دوم)

پذیرش فرزند دوم یا همان فرزندخواندگی مجدد، شرایط خاص خود را دارد. حداقل باید دو سال از تاریخ تحویل اولین کودک به خانواده گذشته باشد. پذیرش درخواست قبل از این مدت، تنها در صورتی امکان پذیر است که کسی در لیست انتظار نباشد یا متقاضی کودکی را بپذیرد که دیگران به دلیل مسائلی چون سن بالا، بیماری یا معلولیت آن را نپذیرفته اند. درخواست سرپرستی مجدد، به صورت یک پرونده کاملاً مستقل بررسی می شود و تمامی مراحل از ابتدا باید طی شود، البته با در نظر گرفتن وضعیت کودک اول تحت سرپرستی.

فسخ حکم سرپرستی

قانون، برای حفظ مصلحت کودک، امکان فسخ فرزندخواندگی را تحت شرایط خاصی پیش بینی کرده است. دادستان و سازمان بهزیستی در صورت احراز ضرورت، مراتب را به دادگاه صالح اعلام می کنند و حکم سرپرستی می تواند در موارد زیر فسخ شود:

• زوال یا عدم تحقق هر یک از شرایط عمومی ذکر شده برای سرپرست یا سرپرستان.
• تقاضای سرپرست منحصر یا سرپرستان در صورتی که سوء رفتار کودک یا نوجوان برای آنان غیرقابل تحمل باشد (پس از بررسی های کارشناسی).
• توافق طفل پس از رشد با سرپرست منحصر یا سرپرستان برای فسخ سرپرستی.
• مشخص شدن پدر یا مادر یا جد پدری کودک یا نوجوان یا وصی منصوب از سوی ولی قهری، در صورتی که صلاحیت لازم برای سرپرستی را (ولو با ضم امین یا ناظر) از سوی دادگاه دارا باشند.

فسخ فرزندخواندگی، تجربه ای بسیار تلخ و آسیب زا برای کودکان است و به همین دلیل سازمان بهزیستی در مراحل اولیه، دقت و سخت گیری فراوانی را به خرج می دهد تا از بروز چنین اتفاقاتی جلوگیری کند.

پیامدهای فوت سرپرست یا طلاق زوجین سرپرست

در صورت فوت سرپرست منحصر یا سرپرستان، افراد تحت سرپرستی در حکم افراد تحت تکفل متوفی محسوب شده و صندوق بازنشستگی ذی ربط موظف است تا تعیین سرپرست جدید، نسبت به برقراری و پرداخت مزایای مستمری وظیفه بازماندگان به افراد تحت سرپرستی اقدام کند. کودک یا نوجوان تحت سرپرستی از زمان قرار سرپرستی آزمایشی، از کلیه مزایای قانونی مربوط به عائله تحت تکفل برخوردار خواهد شد.

اگر طلاق میان زوجین سرپرست رخ دهد یا یکی از سرپرستان به طور مستقل زندگی کند، دادگاه می تواند با درخواست سازمان بهزیستی و با رعایت مصلحت کودک، سرپرستی را به یکی از زوجین یا شخص ثالث واگذار کند. نظر کودکان بالغ در این تصمیم گیری ها اهمیت دارد. هر یک از سرپرستان موظف اند هرگونه تغییر در وضعیت تأهل یا اقامت خود را کتباً به سازمان بهزیستی اطلاع دهند.

ازدواج سرپرست منحصر

اگر سرپرست منحصر (زن یا دختر مجرد) قصد ازدواج داشته باشد، باید مشخصات فرد مورد نظر را به دادگاه صالح اعلام کند. دادگاه در صورت لزوم، از سازمان بهزیستی درخواست کارشناسی و مشاوره می کند. در صورت وقوع ازدواج، سازمان گزارش آن را به دادگاه ارائه می دهد تا دادگاه با حصول شرایط قانونی، نسبت به ادامه سرپرستی به صورت مشترک یا فسخ آن تصمیم گیری نماید.

مدت زمان مورد نیاز و عوامل مؤثر بر آن

مدت زمان فرزندخواندگی برای درخواست بچه از پرورشگاه، به عوامل متعددی بستگی دارد و نمی توان زمان دقیقی برای آن تعیین کرد. یکی از اصلی ترین دلایل، تعداد متقاضیان نسبت به تعداد کودکان واجد شرایط واگذاری است. معمولاً تقاضا برای نوزادان دختر بسیار زیاد است، در حالی که کودکان پسر یا کودکان در سنین بالاتر و یا کودکان با نیازهای ویژه (مانند معلولیت یا بیماری خاص) متقاضیان کمتری دارند. اگر متقاضیان انعطاف پذیری بیشتری در پذیرش کودک داشته باشند (مثلاً پذیرش کودکان با سن بالاتر یا کودکان خاص)، فرآیند ممکن است سریع تر پیش برود. همچنین، پیچیدگی های مربوط به احراز شرایط بی سرپرستی یا بدسرپرستی کودک نیز می تواند زمان بر باشد، زیرا مراجع قضایی باید عدم صلاحیت والدین واقعی را به صورت قانونی تأیید کنند.

به گفته مدیر کل دفتر امور کودکان و نوجوانان سازمان بهزیستی کشور، در صورت وجود کودک واجد شرایط، فرآیند زیر شش ماه نیز قابل انجام است، اما این امر به ندرت اتفاق می افتد و صف انتظار، به خصوص برای نوزادان دختر، می تواند طولانی باشد.

چالش های فرهنگی در پذیرش کودکان با نیازهای ویژه یا سنین بالاتر

یکی از چالش های مهم در جامعه، عدم فرهنگ سازی کافی برای پذیرش کودکان با نیازهای ویژه یا کودکان در سنین بالاتر است. بسیاری از خانواده ها همچنان تمایل به پذیرش نوزادان سالم دارند، در حالی که کودکان بزرگ تر یا دارای مشکلات سلامتی، نیاز مبرم به کانون خانواده دارند. پنهان کردن واقعیت فرزندخواندگی از کودک، به خصوص در سنین بالاتر، می تواند آسیب های روحی جبران ناپذیری به او وارد کند. از این رو، فرهنگ سازی از طریق رسانه ها و آموزش، برای پذیرش آگاهانه تر و مسئولانه تر این کودکان، از اهمیت حیاتی برخوردار است.

نحوه پیگیری شکایات و اعتراضات احتمالی

اگر متقاضیان در طول فرآیند پیگیری پرونده فرزندخواندگی، احساس اجحاف یا مشکلی داشتند، می توانند از طریق بخش پرسش و پاسخ سامانه فرزندخواندگی یا سامانه دیدبان سازمان بهزیستی با شماره تماس 1482، مورد را با ستاد کشوری مطرح نمایند.

دادگاه صالح به رسیدگی به امور سرپرستی

دادگاه صالح فرزندخواندگی برای رسیدگی به امور مربوط به نگهداری کودکان و نوجوانان بی سرپرست و بدسرپرست، دادگاه محل اقامت درخواست کننده است. این دادگاه موظف است رونوشت رأی را جهت اطلاع به سازمان بهزیستی ارسال کند و سازمان نیز در طول دوره سرپرستی، نظارت لازم را بر افراد تحت سرپرستی خواهد داشت.

نتیجه گیری: انتخابی ارزشمند و مسئولیت پذیر

پذیرش فرزندخوانده، فراتر از یک اقدام قانونی، تصمیمی عمیقاً انسانی و ارزشمند است که می تواند زندگی یک کودک را دگرگون ساخته و به او فرصت رشد در محیطی سرشار از عشق و حمایت را ببخشد. این مسیر، اگرچه با چالش ها و پیچیدگی های خاص خود همراه است، اما پاداشی به وسعت تشکیل یک خانواده و تجربه بی نظیر پدر و مادر شدن را در پی دارد.

متقاضیان درخواست بچه از پرورشگاه با آگاهی کامل از تمامی قوانین فرزندخواندگی 1404، شرایط گرفتن فرزند از بهزیستی، مدارک لازم برای فرزندخواندگی و مراحل ثبت نام در سامانه ملی فرزندخواندگی، می توانند با قدم هایی محکم تر و انتظاراتی واقع بینانه تر، این سفر مقدس را آغاز کنند. مسئولیت پذیری، صبر و عشق بی کران، ابزارهای اصلی در این راه هستند. سازمان بهزیستی کشور نیز با هدف تضمین بهترین آینده برای کودکان، تلاش می کند تا با روندهای شفاف و نظارت دقیق، سرپرستی شایسته را برای هر کودک نیازمند فراهم آورد. انتخاب فرزندخواندگی، انتخابی ماندگار و تأثیرگذار در زندگی متقاضیان و به خصوص در زندگی کودکان است که می تواند نور امید را در دل های بسیاری روشن کند.

سوالات متداول

آیا امکان ازدواج با فرزندخوانده وجود دارد؟

ازدواج بین سرپرست و فرزندخوانده، چه در زمان حضانت و چه پس از آن، به طور کلی ممنوع است. تنها در صورتی که دادگاه صالح، پس از اخذ نظر مشورتی از سازمان بهزیستی، این امر را به مصلحت فرزندخوانده تشخیص دهد، ممکن است استثنا قائل شود.

آیا کودک مسلمان می تواند به والدین غیرمسلمان سپرده شود؟

خیر، بر اساس قوانین جاری، سرپرستی کودکان مسلمان به والدین غیرمسلمان سپرده نمی شود. اما عکس این حالت، یعنی سرپرستی کودک غیرمسلمان توسط والدین مسلمان، با رعایت مصلحت و غبطه کودک ممکن است.

آیا صرفاً تمکن مالی ملاک اصلی انتخاب سرپرست است؟

خیر، هرچند تمکن مالی از شرایط مهم است، اما تنها ملاک نیست. در سال های اخیر، سازمان بهزیستی توجه ویژه ای به توانمندی ها و جایگاه اجتماعی، فرهنگی و علمی خانواده ها معطوف کرده است. خانواده هایی که از نظر مالی توانمندی بالایی نداشته، اما از جهات دیگر توانمند هستند، شانس گرفتن فرزند از بهزیستی را دارند.

آیا تعهد به تملیک بخشی از اموال به نفع فرزندخوانده هنوز الزامی است؟

بله، بر اساس ماده 14 قانون حمایت از کودکان و نوجوانان بی سرپرست و بدسرپرست، دادگاه ممکن است سرپرست را مکلف کند بخشی از اموال یا حقوق خود را به نفع کودک تملیک کند. این موضوع برای تضمین آینده مالی کودک است، زیرا فرزندخوانده از سرپرستان خود ارث نمی برد. با این حال، در مواردی که دادگاه تشخیص دهد این اقدام به مصلحت کودک نیست، می تواند از آن صرف نظر کند.

حداکثر سن فرزندخوانده برای واگذاری چقدر است؟

بر اساس قانون جدید، حداکثر سن فرزندخوانده برای واگذاری، 16 سال است. این عدد در گذشته 12 سال بود.

آیا می توان خارج از نوبت برای سرپرستی درخواست داد؟

به طور کلی، امکان ثبت نام فرزندخواندگی آنلاین خارج از نوبت وجود ندارد و متقاضیان باید در لیست انتظار قرار گیرند. اما برای کودکان دارای بیماری خاص و معلولیت، به دلیل کمبود تقاضا، پرونده سرپرستی آن ها ممکن است خارج از نوبت بررسی شود و سریع تر به نتیجه برسد.

هزینه ثبت نام فرزندخواندگی چقدر است؟

در حال حاضر، ثبت نام اولیه در سامانه فرزندخواندگی بهزیستی رایگان است و نیازی به پرداخت هزینه ای برای ثبت درخواست نیست. با این حال، متقاضیان باید هزینه های جانبی مانند اخذ گواهی های پزشکی، عدم اعتیاد، سوء پیشینه و سایر امور اداری را متقبل شوند. همچنین، تعهدات مالی پس از پذیرش فرزندخوانده (مانند تأمین هزینه های زندگی، تحصیل و بیمه عمر) وجود دارد.

چگونه می توان وضعیت درخواست فرزندخواندگی را پیگیری کرد؟

پس از ثبت نام فرزندخواندگی آنلاین در سامانه adoption.behzisti.net و دریافت کد رهگیری، متقاضیان می توانند با مراجعه به همین سامانه و وارد کردن شماره موبایل و رمز عبور خود، از طریق بخش «پیگیری پرونده»، وضعیت درخواست خود را مشاهده و پیگیری نمایند.