خلاصه کتاب شوخی جوهر (گزیده غزل های بیدل) ( نویسنده مرتضی نوربخش )

کتاب شوخی جوهر اثر مرتضی نوربخش، گزیده ای از غزل های پیچیده و عمیق بیدل دهلوی است که با مقدمه ای تحلیلی، دروازه ای به جهان خیال انگیز و عرفانی این شاعر بزرگ سبک هندی می گشاید و فهم او را برای خوانندگان امروزی تسهیل می کند.

در دنیای پر پیچ وخم ادبیات کلاسیک فارسی، نام هایی وجود دارند که شنیدنشان، دریچه ای به جهانی از رمز و راز و عمق معنا می گشاید. یکی از این نام ها بی شک بیدل دهلوی است؛ شاعری از تبار سبک هندی که کلامش همچون اقیانوسی بی کران، پر از لایه های پنهان و مضامین بکر است. مواجهه با دیوان عظیم بیدل، برای بسیاری از علاقه مندان، حتی آنان که سال ها در مسیر ادبیات قدم زده اند، می تواند چالش برانگیز باشد. اینجاست که نقش گزیده ها و تحلیل های متخصصانه پررنگ می شود، و در این میان، کتاب شوخی جوهر (گزیده غزل های بیدل) به انتخاب و مقدمه مرتضی نوربخش، چونان فانوسی راهگشا در تاریکی های دریای بیدل می درخشد. این اثر نه تنها مجموعه ای از برگزیده ترین غزل های بیدل را پیش روی خواننده قرار می دهد، بلکه با تحلیل های دقیق و موشکافانه نوربخش، مسیر درک این جهان شعری شگفت انگیز را هموار می کند و تجربه ای غنی و عمیق از شعر بیدل دهلوی را برای مخاطب به ارمغان می آورد.

بیدل دهلوی: ستاره ای در آسمان پیچیده سبک هندی

قدم گذاشتن در جهان شعر بیدل دهلوی، به مثابه سفری است به عمیق ترین لایه های اندیشه و خیال. بیدل شاعری نیست که بتوان او را به سادگی درک کرد یا در چند جمله خلاصه نمود. کلام او سرشار از شگفتی ها و پیچیدگی هایی است که ریشه در زندگی، دوران، و نبوغ بی مثال او دارد. برای درک کتاب شوخی جوهر، ابتدا باید با خود بیدل و جایگاه وی در ادبیات فارسی آشنا شد.

تولد یک نابغه: نگاهی به زندگی و زمانه بیدل دهلوی

میرزا عبدالقادر بیدل دهلوی (۱۰۵۴-۱۱۳۳ هجری قمری)، یکی از بزرگترین شاعران فارسی گوی شبه قاره هند و از ستون های اصلی سبک هندی در شعر فارسی است. او در بهار جوانی از وطن به دهلی مهاجرت کرد و تا پایان عمر در آنجا اقامت گزید. دوران زندگی بیدل، همزمان با اوج و سپس افول امپراتوری گورکانی هند بود که تحولات اجتماعی، سیاسی و فرهنگی عمیقی را به همراه داشت. این فضا، بیدل را به سمت تفکر فلسفی، عرفانی و درون گرایی سوق داد. بیدل نه تنها شاعری با قریحه خارق العاده بود، بلکه فکری عمیق و جهان بینی خاص خود داشت که در جای جای اشعارش نمود می یابد. او به نوعی از نبوغ دست یافته بود که مرزهای معمول زبان و بیان را در هم می شکست و با خلق ترکیبات تازه و مضامین انتزاعی، به زبانی یگانه و منحصر به فرد دست یافت. این ویژگی ها، او را به یکی از پرنفوذترین شاعران فارسی گوی در هند، افغانستان، تاجیکستان و حتی مناطق مرکزی آسیا تبدیل کرده است.

درک پیچیدگی بیدل: جهان بینی و ویژگی های شعری او

آنچه شعر بیدل دهلوی را از دیگر شاعران متمایز می کند، رویکرد خاص او به زبان و معناست. بسیاری از منتقدان و علاقه مندان به ادبیات، بیدل را در کنار صائب تبریزی، از پیشگامان و ارکان اصلی سبک هندی می دانند. اما تفاوت های ظریفی میان آن ها وجود دارد که از اهمیت بالایی برخوردار است. در حالی که صائب تبریزی در شعر خود از تمثیل سازی به عنوان ابزاری برای بیان مضامین استفاده می کند و شعرش به دلیل این تمثیل ها اغلب نزدیک تر به فهم عامه و آسان فهم تر است، بیدل دهلوی بر ترکیب سازیهای پیچیده و گاه بی سابقه تکیه می کند.

«شعر صائب با وجود تمثیل های فراوان و شکار مضمون های تازه در ارتباط با اشیا، نزدیک تر به عامه ی مردم، آسان فهم تر و زودیاب تر است. اما شعر بیدل، به سبب ترکیب سازی های گاه پیچیده، که از مختصات زبانی اوست، از شعر صائب و دیگر شاعران سبک هندی ابهام بیشتری دارد و دیریاب تر است.»

ترکیب سازی در شعر بیدل تنها به خلق کلمات مرکب جدید محدود نمی شود، بلکه به معنای ایجاد ارتباطات معنایی نو و انتزاعی بین واژگان و مفاهیم است. این شیوه، به شعر او ابهام معنایی و چندلایه بودن می بخشد. خواننده با هر بیت بیدل، گویی در حال حل یک معمای فکری است؛ معمایی که پاسخ آن، به جهان بینی و تأملات خود خواننده نیز وابسته است. خیال پردازی در بیدل نیز از نوعی انتزاع بهره می برد که کمتر در شعر فارسی دیده شده است. او مفاهیم مادی را به قلمروهای ذهنی و عرفانی می برد و با تصاویری بدیع، مخاطب را به تأمل وامی دارد. همین ویژگی ها، فهم بیدل را برای مخاطب امروزی دشوار می سازد و نیاز به یک راهنما یا گزیده غزل های بیدل که توسط متخصصان تهیه شده باشد، احساس می شود. این دشواری، بخشی از جذابیت شعر اوست، زیرا هر بار خوانش، لایه ای جدید از معنا را آشکار می کند.

تأثیر ماندگار بیدل بر سپهر شعر فارسی و عرفان

بیدل نه تنها خود شاعری بزرگ بود، بلکه تأثیری شگرف بر نسل های بعد از خود در شبه قاره هند و مناطق فارسی زبان گذاشت. میراث او در قالب مکتب بیدل شناسی، تا به امروز در افغانستان و تاجیکستان به قوت خود باقی است. شاعران بی شماری از بیدل الهام گرفته اند و بسیاری از مفاهیم عرفانی و فلسفی او، از جمله حیرت، بی خودی، فنا، و عشق، به پایه های ثابت ادبیات عرفانی فارسی تبدیل شده اند. شعر عرفانی فارسی، با حضور بیدل، ابعاد تازه ای یافت و او توانست تجربه های باطنی و معرفت شناختی را در قالب اشعاری سرشار از خیال و اندیشه، بیان کند. بنابراین، شناخت بیدل دهلوی، نه تنها به معنای شناخت یک شاعر بزرگ است، بلکه درک بخشی مهم از تاریخ و تحول شعر فارسی و اندیشه عرفانی در این زبان را در بر می گیرد.

شوخی جوهر: گامی اساسی در فهم بیدل

با توجه به پیچیدگی های شعر بیدل دهلوی و وسعت دیوان او، دستیابی به اثری که بتواند عصاره کلام او را به شیوه ای در دسترس و تحلیلی ارائه دهد، از اهمیت بالایی برخوردار است. کتاب شوخی جوهر دقیقاً همین نقش را ایفا می کند و به عنوان دروازه ای مطمئن به دنیای بیدل عمل می کند. این کتاب، گزیده ای است که با دقت و وسواس یک پژوهشگر ادبی، انتخاب و تدوین شده تا خواننده را با شاهکارهای بیدل آشنا کند.

شناختی اجمالی از کتاب شوخی جوهر

کتاب شوخی جوهر (گزیده غزل های بیدل) توسط مرتضی نوربخش گردآوری و با مقدمه ای جامع توسط انتشارات سوره مهر منتشر شده است. این اثر که در سال ۱۳۹۰ به چاپ رسید، در حدود ۴۸۰ صفحه و در فرمت EPUB، مجموعه ای از ۲۵۰ غزل منتخب بیدل را در خود جای داده است. هدف اصلی نوربخش از این گردآوری، همانطور که در مقدمه کتاب نیز اشاره شده، آسان خوانی و فراهم آوردن بستری برای آشنایی عمومی مخاطبان با شعر بیدل دهلوی است. انتخاب گزیده ای از دیوان های عظیم شاعران کلاسیک، همواره روشی مؤثر برای معرفی آن ها به نسل های جدید و افرادی بوده که به دلیل حجم و دشواری متن اصلی، از خواندن آن صرف نظر می کنند. شوخی جوهر با این رویکرد، توانسته است پلی میان جهان پیچیده بیدل و خواننده امروزی برقرار کند.

مقدمه نوربخش: چراغ راهی در تاریکی کلام بیدل

اهمیت کتاب شوخی جوهر تنها به انتخاب هوشمندانه غزل ها محدود نمی شود، بلکه بخش اعظم ارزش آن در مقدمه تحلیلی و ژرفی است که مرتضی نوربخش بر آن نگاشته است. این مقدمه فراتر از یک معرفی ساده عمل می کند و به نوعی به مثابه یک درس نامه فشرده برای ورود به عالم بیدل است. نوربخش در این بخش، به ریشه ها و ویژگی های سبک هندی، تفاوت های آن با سبک های پیشین، و جایگاه خاص بیدل در این سبک می پردازد. او به طور خاص، به مقایسه بیدل و صائب تبریزی می پردازد که یکی از محورهای مهم در نقد ادبی شعر سبک هندی محسوب می شود.

نوربخش در مقدمه خود توضیح می دهد که چگونه دستمایه اصلی صائب، تمثیل است که شعر او را ملموس تر و قابل فهم تر می کند، در حالی که بیدل بر ترکیب سازی و ابداع مضامین جدید تأکید دارد که شعر او را پیچیده تر و دیریاب تر می سازد. او نشان می دهد که ابهام در شعر بیدل، نه از سر ضعف، بلکه از روی قدرت و خلاقیت زبانی اوست. این مقدمه، خواننده را به ابعاد پنهان شعر بیدل راهنمایی می کند؛ ابعادی که بدون این چراغ راهنما، ممکن است گمراه کننده به نظر رسند. خواننده با مطالعه مقدمه، آماده ورود به دنیای غزل ها می شود و با دیدی بازتر و مجهزتر به سراغ اشعار می رود، که این خود تجربه ی خواندن شوخی جوهر را عمیق تر و لذت بخش تر می کند.

معیارها و حکمت گزینش غزل ها: انتخابی برای هر خواننده

یکی از دشوارترین وظایف در گردآوری گزیده ای از آثار یک شاعر پرکار همچون بیدل دهلوی، انتخاب اشعاری است که هم بارزترین ویژگی های سبکی و مضمونی او را نمایندگی کنند و هم برای مخاطب قابل هضم باشند. مرتضی نوربخش در شوخی جوهر با مهارت خاصی این کار را انجام داده است. اگرچه معیارهای دقیق انتخاب ۲۵۰ غزل در متن کتاب به صورت جزئی بیان نشده است، اما می توان حدس زد که این گزینش بر پایه ترکیبی از معیارهای زیر صورت گرفته باشد:

• نمایانگرترین نمونه های سبک: انتخاب غزل هایی که شاخص ترین نمونه های ترکیب سازی های بیدل، خیال پردازی های انتزاعی و ابهام معنایی خاص او هستند.
• مضامین پرکاربرد: توجه به غزل هایی که مضامین اصلی و پرکاربرد در شعر بیدل، نظیر حیرت، بی خودی، عشق عرفانی، فنا، درد محبت، تنهایی و غیره را به بهترین شکل به نمایش می گذارند.
• تنوع و توازن: ایجاد تعادل میان غزل هایی با درجه پیچیدگی متفاوت تا خواننده عمومی نیز بتواند با اثر ارتباط برقرار کند.
• زیبایی شناسی و تأثیرگذاری: گزینش غزل هایی که از نظر زیبایی شناختی برجسته و از نظر تأثیرگذاری بر خواننده، قدرت بالایی دارند.

این گزینش هدفمند، به خواننده کمک می کند تا بدون سردرگمی در میان هزاران بیت، به درک عمیق تری از جنبه های مختلف شعر بیدل دست یابد. گزیده غزل های بیدل در این کتاب، نه تنها مجموعه ای از اشعار زیباست، بلکه نقش یک راهنمای کاربردی را ایفا می کند که مسیر آشنایی با این شاعر برجسته را کوتاه و دلنشین می سازد.

سفر در مضامین شوخی جوهر: از حیرت تا عرفان

کتاب شوخی جوهر فرصتی یگانه برای غرق شدن در اقیانوس بی انتهای معانی و خیال پردازی های بیدل دهلوی فراهم می کند. عنوان کتاب، شوخی جوهر، خود به خوبی نمادی از ظرافت، ذکاوت و پیچیدگی های ذهنی و زبانی بیدل است. شوخی جوهر را می توان به معنای بازیگوشی ذات و عمق پنهان وجود دانست، مفهومی که در جای جای اشعار بیدل به چشم می خورد و از روح جستجوگر و اندیشمند او نشأت می گیرد.

گشت و گذاری در جهان معنایی غزل های منتخب

غزل های منتخب در شوخی جوهر، طیف وسیعی از مضامین اصلی غزل های بیدل دهلوی را پوشش می دهند که هر یک دریچه ای به سوی جهان بینی منحصر به فرد او هستند. از جمله این مضامین می توان به «حیرت آیینه» که بیانگر حیرت وجودی و هستی شناختی شاعر است، «درد محبت» که بازتاب رنج عمیق عاشق در مسیر عشق حقیقی است، «آغوش بی خودی» که به مفهوم فنا و رهایی از قید خود می پردازد، و «فنا» که نمادی از نیستی و رسیدن به وادی وحدت است، اشاره کرد. بیدل در این غزل ها، مفاهیم انتزاعی را با تصاویری ملموس و ترکیبات بدیع در هم می آمیزد و خواننده را به سفری درونی دعوت می کند.

برای مثال، در غزلی که با مصرع «باز امشب نفس شعله فشان دارد شمع» آغاز می شود، بیدل حیرت خود را از ماهیت شمعی بیان می کند که با وجود شعله فشانی، راز خود را پنهان نگه می دارد. این بیت، به زیبایی مفهوم ابهام و رازآلودی را به ذهن متبادر می سازد که از ویژگی های اصلی اشعار بیدل دهلوی است. همچنین، در غزلی با عنوان «دلتنگی گوهر»، بیدل به ظرافت خاص خود به مفهوم «گوهر» و «دلتنگی» می پردازد؛ گویی که گوهر، با تمام ارزش و درخشش خود، در اعماق دریا، از تنهایی و گمنامی دلتنگ است. این انتخاب ها نشان می دهد که نوربخش، نه تنها به زیبایی ظاهری ابیات، بلکه به عمق معنایی و ارتباط آن ها با جهان بینی بیدل نیز توجه ویژه ای داشته است.

ظرافت های هنری: ترکیب سازی ها و استعاره های بدیع بیدل

همانطور که پیش تر اشاره شد، بارزترین ویژگی های شعری بیدل در شوخی جوهر، استفاده از ترکیب سازیهای منحصر به فرد است. این ترکیبات، مانند شوخی جوهر، حیرت آیینه، بال در سرمه، اشک ناامیدی، دلتنگی گوهر و غنچه ی حباب، نه تنها تازگی و طراوت به کلام می بخشند، بلکه لایه های معنایی جدیدی را ایجاد می کنند که درک سنتی از واژگان را به چالش می کشند. این شیوه، به شعر بیدل عمق و پیچیدگی ویژه ای می بخشد که برای فهم آن نیاز به تأمل و گه گاه راهنمایی دارد. این گزیده به خوبی نمونه هایی از این ترکیبات را به نمایش می گذارد و خواننده را با نبوغ زبانی بیدل آشنا می سازد.

بیدل همچنین در به کارگیری تمثیل ها و استعاره های بدیع، تبحری بی نظیر دارد. تمثیل های او غالباً ریشه در پدیده های طبیعی و روزمره دارند، اما با نگاهی متفاوت و فلسفی به کار گرفته می شوند. مثلاً استفاده از شمع برای بیان حیرت و رازآلودی یا گوهر برای نمایش تنهایی و ارزش پنهان. ابهام زبانی و چندلایه بودن معنا در اشعار بیدل، از دیگر ظرافت های هنری اوست که در این گزیده نیز به وفور نمود یافته است. او گاه با جملاتی کوتاه و به ظاهر ساده، جهان هایی از معنا را در خود پنهان می کند. این انتخاب های هنرمندانه در شوخی جوهر، به خواننده اجازه می دهد تا با قلب و ذهن بیدل ارتباط برقرار کند و تجربه خواندن شعر را به یک سفر کشف و شهود تبدیل نماید. مرتضی نوربخش با دقت نظر خود، این نمونه های برجسته را گردآوری کرده تا عصاره هنر بیدل را به مخاطب بچشاند.

این گزیده نه تنها برای دانشجویان ادبیات و پژوهشگران بیدل شناسی سودمند است، بلکه برای هر علاقه مندی که می خواهد گامی در مسیر درک شعر عرفانی فارسی بردارد و با یکی از قله های بلند آن آشنا شود، یک منبع ارزشمند محسوب می شود. از آنجا که فهرست مطالب کتاب شوخی جوهر شامل عناوین متنوعی از غزل ها است، مخاطب می تواند با نگاهی اجمالی به این فهرست، از تنوع موضوعات و مضامین مورد بررسی در این اثر آگاه شود و از همان ابتدا، انتخاب های هوشمندانه نوربخش را در گزینش بهترین غزل های بیدل درک کند.

چرا شوخی جوهر یک ضرورت است؟ (نتیجه گیری تحلیلی)

پس از گشت و گذار در ابعاد مختلف کتاب شوخی جوهر و آشنایی با جهان بیدل دهلوی و رویکرد مرتضی نوربخش، این سؤال مطرح می شود که چرا این کتاب باید در کتابخانه هر علاقه مند به ادبیات فارسی جای داشته باشد؟ پاسخ این پرسش در ارزش های منحصر به فردی نهفته است که این گزیده فراهم می آورد و آن را از یک مجموعه صرف شعر فراتر می برد.

ارزش آفرینی برای خواننده: دریچه ای به بیدل شناسی

شوخی جوهر ارزش های متعددی برای مخاطبان مختلف خود به ارمغان می آورد:

• سهولت آشنایی با بیدل: برای بسیاری، مواجهه مستقیم با دیوان کامل بیدل می تواند طاقت فرسا باشد. این گزیده، با ارائه گلچینی از برجسته ترین غزل ها، مسیر آشنایی با این شاعر را هموار می سازد و به مثابه یک نقطه شروع ایده آل عمل می کند.
• درک عمیق تر سبک هندی: مقدمه مرتضی نوربخش بر بیدل، نه تنها به بیدل شناسی کمک می کند، بلکه با تحلیل و مقایسه شعر او با صائب، درک جامع تری از ویژگی ها و ظرایف سبک هندی در شعر فارسی ارائه می دهد. خواننده از منظر یک متخصص به این سبک می نگرد.
• لذت از غزل های ناب: غزل های منتخب در این کتاب، از بهترین غزل های بیدل محسوب می شوند که از نظر معنایی و هنری، سرشار از زیبایی و عمق هستند و خواننده را به تأمل وامی دارند.
• بهره مندی از تحلیل یک متخصص: نوربخش با دانش و بینش عمیق خود در ادبیات فارسی، راهنمایی ارزشمند برای درک پیچیدگی های بیدل ارائه می دهد. این راهنمایی، فراتر از یک نقد سطحی، به تحلیل های ژرف و بینش های نو می انجامد.
• آشنایی با آثار مرتضی نوربخش: این کتاب، نمونه ای شاخص از توانایی های نوربخش در گزینش و تحلیل ادبی است و علاقه مندان را به سمت دیگر آثار مرتضی نوربخش، مانند «هزار گوهر» که گزیده ای از اشعار صائب تبریزی است، سوق می دهد.

جایگاه شوخی جوهر: فراتر از یک گزیده

«شوخی جوهر» را نمی توان تنها یک گزیده شعر دانست؛ این اثر یک پروژه پژوهشی و تحلیلی است که با هدف خاصی برای معرفی و نقد و بررسی شوخی جوهر به عموم مخاطبان و متخصصان ادبیات تدوین شده است. در مقایسه با دیوان کامل بیدل، مزایای این گزیده بسیار چشمگیر است. در حالی که دیوان کامل برای پژوهشگران و کسانی که به طور عمیق در بیدل شناسی فعالیت می کنند ضروری است، شوخی جوهر به عنوان یک راهنمای جامع و گلچین شده، برای شروع آشنایی و لذت بردن از بیدل بسیار مناسب تر است. این کتاب به مخاطب کمک می کند تا بدون گم شدن در انبوه اشعار، مسیر خود را در جهان بیدل پیدا کند و از مطالعه او لذت ببرد.

جایگاه شوخی جوهر در حوزه بیدل شناسی و ادبیات معاصر، از آن رو اهمیت دارد که توانسته است بیدل دهلوی را از انزوای نسبی که به دلیل پیچیدگی های زبانی اش در میان عموم فارسی زبانان به آن دچار شده بود، خارج سازد و او را دوباره به صحنه ادبیات ایران بازگرداند. این اثر نشان می دهد که چگونه می توان با انتخاب و تحلیل درست، گنجینه های پنهان ادبیات کلاسیک را برای مخاطبان جدید دسترس پذیر ساخت و شعر بیدل دهلوی را به عنوان یکی از مهم ترین جریان های شعری فارسی، به نسل های آتی معرفی کرد. انتشارات سوره مهر شوخی جوهر را با این هدف منتشر کرده تا درک بیدل را فراتر از محافل تخصصی ببرد و به دست مخاطبان گسترده تری برساند.

به این ترتیب، شوخی جوهر نه تنها به شناخت بهتر بیدل کمک می کند، بلکه راه را برای انجام نقد و بررسی شوخی جوهر و دیگر آثار او هموار می سازد و به پژوهشگران امکان می دهد تا با دیدی جدید به تحلیل تاریخچه سبک هندی و جایگاه بیدل در آن بپردازند. این کتاب مرزهای میان سنت و مدرنیته را در می نوردد و نشان می دهد که چگونه می توان از میراث ادبی گذشته برای غنای ادبیات امروز بهره برد.

نتیجه گیری پایانی

کتاب شوخی جوهر (گزیده غزل های بیدل) ( نویسنده مرتضی نوربخش )، بیش از آنکه صرفاً یک گزیده شعر باشد، یک سفر اکتشافی است به قلب و روح بیدل دهلوی، شاعری که کلامش اقیانوسی از معانی و خیال است. این اثر ارزشمند، به همت مرتضی نوربخش، نه تنها مجموعه ای دقیق و هوشمندانه از برگزیده ترین غزل های بیدل را گرد آورده است، بلکه با مقدمه ای جامع و تحلیلی، خواننده را به عمق اندیشه ها و ظرایف زبانی این شاعر بزرگ سبک هندی رهنمون می شود.

شوخی جوهر، همچون یک راهنمای باتجربه، پیچیدگی های شعر بیدل دهلوی را باز می کند و به خواننده کمک می کند تا با ترکیب سازیهای بی نظیر و مضامین عرفانی عمیق او ارتباط برقرار کند. این کتاب نه تنها برای دانشجویان و پژوهشگران ادبیات فارسی که در پی درک سبک هندی هستند ضروری است، بلکه برای هر علاقه مند به شعر کلاسیک و عرفانی که می خواهد بدون سردرگمی در دیوان عظیم بیدل، از چشمه زلال کلام او بنوشد، یک منبع بی نظیر محسوب می شود. نقش مرتضی نوربخش در دسترس پذیر کردن این گنجینه ادبی، سزاوار تقدیر است؛ او توانسته است با گزینش و تحلیل دقیق، پلی میان نسل های ادبی ایجاد کند و بیدل را دوباره به محافل ادبی و قلوب شیفتگان شعر بازگرداند.

به خوانندگان مشتاق ادبیات توصیه می شود که با گشودن صفحات شوخی جوهر، خود را در دریای بی کران واژه ها و معانی بیدل غرق کنند و لذت کشف لایه های پنهان این شاعر سترگ را تجربه کنند. این کتاب، دعوتی است به سفری معنوی و هنری که بی شک ذهن و روح هر خواننده ای را متأثر خواهد ساخت.

مشخصه	توضیح
نام کتاب کامل	شوخی جوهر (گزیده غزل های بیدل)
نویسنده/گردآورنده	مرتضی نوربخش
ناشر	انتشارات سوره مهر
سال انتشار	۱۳۹۰
فرمت کتاب (در نسخه الکترونیک)	EPUB
تعداد صفحات	حدود ۴۸۰
تعداد غزل های گزیده شده	۲۵۰